Trong nghệ thuật Trương_Phi

Tượng 3 anh em kết nghĩa Lưu Bị, Quan Vũ và Trương Phi.

Hình ảnh Trương Phi trong dân gian có ảnh hưởng khá sâu đậm, là một trong những danh tướng được dân chúng truyền tụng và yêu mến.

Tam Quốc diễn nghĩa

Trong tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa của La Quán Trung, Trương Phi được mô tả "cao tám thước, đầu báo, mắt tròn, râu hùm, hàm én". Trương Phi đã cùng với Lưu Bị và Quan Vũ kết bái làm huynh đệ trong vườn đào. Ông là em út trong ba người. Ông được Chiêu liệt hoàng đế tức Lưu Bị phong làm một trong ngũ hổ đại tướng.

Ông là một người rất khẳng khái, bộc trực và rất nóng nảy. Ông đã đóng góp rất nhiều cho sự ra đời của nước Thục. Ông nổi tiếng với võ nghệ siêu phàm cùng với sự dũng cảm coi thường cái chết. Trong truyện miêu tả, ông sử dụng vũ khí là bát xà mâu dài 1 trượng 8, cưỡi tuấn mã "Ô vân đạp tuyết" (Ngựa đen chân trắng). Ông thật sự là nỗi khiếp đảm của quân thù. Như trận đánh cầu Trường Bản, ông đã quát mấy tiếng khiến Tào Tháo hoảng sợ mà lui quân. Khi ấy ông chỉ có vài mươi kị sĩ còn Tào Tháo có trăm vạn hùng binh. Trong trận ấy, viên quan theo hầu Tào Tháo là Hạ Hầu Kiệt đã hoảng sợ đến mức vỡ mật mà chết.

Ngoài ra, ông là một trong 2 tướng đã từng đơn độc giao chiến với Lã Bố mà chưa bị thua chạy hoặc bị giết (người còn lại là Hứa Chử). Trong trận Hổ Lao, để cứu Công Tôn Toản, ông đã đấu với Lã Bố hơn 50 hiệp bất phân thắng bại trước khi Quan Vũ và Lưu Bị ra trợ chiến. Tổng cộng ông đã đấu với Lã Bố 2 trận, tất cả gần 150 hiệp và đều bất phân thắng bại (trong khi Hứa Chử chỉ giao chiến với Lã Bố được 20 hiệp bất phân thắng bại trước khi Tào Tháo sai 5 tướng khác ra trợ chiến). Khi Lưu Bị đánh Ích Châu của Lưu Chương, do Lưu Chương cắt đất cầu cứu, Trương Lỗ liền cử Mã Siêu đến ứng cứu, Trương Phi đã cùng Mã Siêu giao chiến suốt ngày, đến tối thắp đuốc đánh tiếp vẫn bất phân thắng bại.

Không chỉ có võ dũng, Trương Phi còn nhiều lần biết dùng kế phá địch mà tiêu biểu như dùng kế bắt Nghiêm Nhan thu phục cho Thục Hán một danh tướng hay mẹo cột cành cây vào đuôi ngựa quét cho đất cát tung mù làm quân Tào nghi ngờ có phục binh tại cầu Trường Bản, giả say phá Trương Cáp.

Cũng chính vì tính nóng nảy của mình mà ông đã chuốc họa sát thân. Do nôn nóng báo thù cho anh trai Quan Vũ bị quân Đông Ngô hại nên ông thường đánh đập quân sĩ. Trong đó có hai tên hạ quan dưới trướng là Trương Đạt và Phạm Cương, họ âm thầm sát hại ông vì lo sợ bị ông chém đầu vì không hoàn thành quân lệnh ông giao là phải lo quân trang cờ xí màu trắng cho toàn quân của ông mặc để tang anh là Quan Vũ trong cuộc tấn công báo thù quân Đông Ngô. Đêm đó ông say rượu ngủ và bị đâm chết.

  • Ba anh em Lưu Quan Trương
  • Mặt nạ Trương Phi

Tam Quốc diễn nghĩa nói rằng Trương Phi mất khi 55 tuổi, tức là ông kém Lưu Bị 4 tuổi và kém Quan Vũ 3 tuổi.

Chuyển thể

Nhân vật Trương Phi được nhiều diễn viên đóng trong các phim điện ảnh và truyền hình từ cốt truyện Tam Quốc.

Thủy Hử

Trong tiểu thuyết Thủy Hử của nhà văn Thi Nại Am, có 3 nhân vật được xây dựa trên hình tượng, hoặc gợi nhớ tới Trương Phi.

  • Lý Quỳ có hiệu là Hắc toàn phong (Gió lốc đen), là người lỗ mãng nhưng thẳng thắn và trung nghĩa, có dung mạo rất giống Trương Phi. Lý Quỳ rất hiếu sát và không phân biệt lý lẽ, sẵn sàng giết bất cứ ai bằng đôi rìu của mình.
  • Tần Minh có hiệu là Tích lịch hỏa (Lửa sấm sét), là người tính tình nóng nảy, tiếng to như sấm, dung mạo cũng mang nét giống với Trương Phi.
  • Lâm Xung có hiệu là Báo tử đầu (Báo đầu đàn), rất giỏi đánh thương và sử dụng binh khí xà mâu như Trương Phi.

Dynasty Warriors

Trương Phi là một nhân vật trong dòng game Dynasty Warriors, tức "Chân Tam quốc vô song". Ông là một trong những nhân vật chính của trò chơi, có mặt trong tất cả chín phiên bản.

Hoả Phụng Liêu Nguyên

Một tác phẩm truyện tranh của họa sĩ Trần Mưu là Hoả Phụng Liêu Nguyên cũng nói tới Trương Phi. Trong tác phẩm này, Trương Phi ngoài là một đại tướng giỏi còn là một hoạ gia nổi tiếng. Tác giả Trần Mưu sáng tạo khá nhiều về ngoại hình của Trương Phi, không phải một người cường tráng với bộ mặt đen, râu quai nón như truyền thống, mà là một người cao thấp vừa tầm, có 2 ngoại hình khác nhau: hoặc ông buộc tóc hai chùm, mặt vẽ hoa văn đen trắng khi là hổ tướng xuất trận; hoặc ông bịt mặt, vai đeo giấy vẽ khi là hoạ gia.